Działalność
Działalność naukowa
Prace prowadzone w Arboretum są prowadzone głównie przez pracowników Arboretum i Katedry Botaniki Leśnej SGGW. Dotyczą ekologii roślin drzewiastych i dendrologii stosowanej i są realizowane w dwóch zasadniczych kierunkach:
Badania nad dynamiką wzrostu, produkcyjnością, jakością hodowlaną i techniczną, skalą zmienności i zdrowotności gatunków drzew obcego pochodzenia w uprawie drzewostanowej, pod kątem ich przydatności dla gospodarki leśnej. W tym celu zakładane i utrzymywane są leśne powierzchnie doświadczalne i prowadzona jest szczegółowa dokumentacja tych powierzchni. Wyniki obserwacji poszczególnych gatunków na powierzchniach publikowane są zwykle po 30-40 latach uprawy lub później.
Badania nad wzrostem, zdrowotnością, zmiennością i ocena cech morfologicznych obcych gatunków drzew i krzewów dla zastosowania w architekturze krajobrazu, farmacji, pszczelarstwie, przemyśle, a także szerszych celów poznawczych dotyczących zdolności przystosowawczych różnych gatunków. Badania te są w większości prowadzone w ramach długofalowego ciągłego tematu badawczego: “Aklimatyzacja obcych gatunków drzew i krzewów” wykonywanego w Katedrze Botaniki Leśnej SGGW i w Arboretum w Rogowie. Wyniki wieloletnich obserwacji i pomiarów poszczególnych wybranych grup roślin są corocznie publikowane jako podsumowanie około 10-20 lat badań.
Dodatkowo prowadzona jest coroczna wymiana nasion roślin uprawianych w ogrodzie z ponad 400 instytucjami naukowymi na całym świecie
Wybrane publikacje naukowe:
Tumiłowicz J. 2002. Ogród Dendrologiczny w Glinnej. Rocznik Dendrologiczny 50: 141-152.
Tumiłowicz J. 2002. Limitations and possibilities for growing native and exotic maples in Poland. The International Maple Symposium. Westonbirt Arboretum, Tetbury, Anglia
Banaszczak P. 2005. Działalność edukacyjna polskich ogrodów botanicznych. Biuletyn Ogrodów Botanicznych, Muzeów i Zbiorów 14: 19-30.
Wybrane artykuły popularnonaukowe:
Tumiłowicz J., 1994. Polskie odmiany – Kielichowiec plenny ‘Lusławice’. Szkółkarstwo 03/2004.
Tumiłowicz J., 2000. Strefy klimatyczne dla uprawy drzew i krzewów w Polsce. Szkółkarstwo 4: 10-13.
Tumiłowicz J., 2002. Klony dla terenów zieleni. Szkółkarstwo 5: 7-11.
Banaszczak P., 2003. Nieodkryte gwiazdy chińskiej dendroflory. Cz. 1. Szkółkarstwo 3: 36-39.
Banaszczak P., 2003. Nieodkryte gwiazdy chińskiej dendroflory. Cz. 2. Szkółkarstwo 4: 14-17.
Banaszczak P. 2007. The largest maple collection of East-central Europe. The Maple Society Newsletter 17/1: 11-15.
Działalność edukacyjna
Prowadzenie działalności edukacyjnej dotyczy nie tylko programowych zajęć dydaktycznych ze studentami różnych uczelni, ale szeroko pojętej edukacji i popularyzacji wiedzy botanicznej. Prowadzimy tę działalność już ponad 50 lat, a jej zakres i formy stale się rozwijają. Wraz z ciągłym rozwojem Arboretum i wzbogacaniem kolekcji roślinnych, eksponowaniem coraz to nowych gatunków i odmian drzew i krzewów, zwiększa się jego atrakcyjność, można w nim podziwiać różnorodność i piękno form roślinnych, nie tylko się uczyć, ale i odpoczywać.
Przez wiele lat liczba zwiedzających Arboretum utrzymywała się na zbliżonym poziomie, w granicach 5 – 8 tysięcy osób i 100 wycieczek rocznie. W ostatnich latach zaczęła gwałtownie wzrastać, co świadczy o rosnącym zainteresowaniu społeczeństwa przyrodą i potrzebą bezpośredniego kontaktu z naturą. W ostatnich latach liczba zorganizowanych wycieczek wzrosła do około 500 rocznie, a łączna liczba zwiedzających sięga 50 tysięcy. Nakłada to na nas nowe obowiązki polegające na coraz lepszym przygotowaniu i udostępnianiu ogrodu zwiedzającym. Służy temu powiększająca się corocznie liczba tabliczek z nazwami roślin, foldery i informatory, przygotowanie miejsc do wypoczynku oraz zapewnienie miejsc parkingowych. Udzielamy tez porad i informacji dotyczących oznaczania roślin, ich wymagań siedliskowych, sposobów rozmnażania, pielęgnacji, ochrony itp.
Od kilkunastu lat ściśle współpracujemy z Centrum Edukacji Przyrodniczo – Leśnej w Rogowie. Placówka ta posiada szeroka ofertę edukacyjną, skierowaną do dzieci, młodzieży, studentów i osób dorosłych.
Hodowla nowych odmian
- Klon koreański ‘Kolumna’ (Acer pseudosieboldianum ‘Kolumna’)
jest to forma, różniąca się od typu pokrojem. Drzewko jest bardzo wąskie od podstawy i rozszerza się ku górze. W wieku 20 lat drzewko osiągnęło 6m wysokości i 1,5m szerokości. Jest ulistnione od podstawy, w dolnej części dość skąpo, korona zagęszcza się od połowy wysokości. Jesienne zabarwienie liści jest żółto – pomarańczowe. Odmiana, podobnie jak typ, jest całkowicie mrozoodporna. - Lipa ‘Henryk Eder’ (Tilia ‘Henryk Eder’)
odmianę tę wyselekcjonowano z nasion otrzymanych pod nazwą Tilia americana ‘Redmond’. Charakteryzuje się bardzo powolnym wzrostem. 20-letnie drzewko ma 175cm wysokości i 110cm szerokości korony, która jest najszersza w 2/3 wysokości. Liście mają do 16cm długości, sa bardzo zmienne w kształcie.
Opisywany osobnik jest prawdopodobnie mieszańcem, z domieszką cech Tilia platyphylla. Od najbardziej podobnej T. platyphylla ‘Laciniata’ różni się znacznie głębiej powcinanymi liśćmi oraz karłowym wzrostem. - Grab pospolity ‘Rogów’
(Carpinus betulus ‘Rogów’)
odmiana ta różni się od typu pokrojem i słabym wzrostem na wysokość. W wieku około 30 lat drzewo osiągnęło 2,5m wysokości i 6,5m średnicy korony. Tworzy dość regularną, parasolowatą koronę.
Opisywana forma najbardziej zbliżona jest do odmiany ‘Pendula’, jednak gałęzie u tej odmiany zwisają pionowo w dół, natomiast u odmiany ‘Rogów’ jedynie część gałęzi zwiesza się lekko ku dołowi. - Stewarcja kameliowata ‘Rogów’
(Stewartia pseudocamellia ‘Rogów’)
podstawą wyróżnienia tej odmiany jest kształt i wielkość kwiatów. Są one duże, otwarte, prawie płaskie, o maksymalnej średnicy 11,5cm. Płatki korony mają długość 4-5cm, są lekko wklęsłe, o nieregularnym, pofałdowanych, fryzowanych brzegach. Zakończenie płatków jest nieregularnie piłkowane. Pierwsze kwiaty pojawiają się na przełomie czerwca i lipca, kwitnienie trwa średnio do połowy sierpnia, a pełnie kwitnienia przypada na druga połowę lipca. Okwiat utrzymuje się na pędach 3-4 dni.
Drzewko w wieku 37 lat osiągnęło 12m wysokości i 16cm pierśnicy. - Magnolia japońska ‘Rogów’
(Magnolia kobus ‘Rogów’)
drzewo tej odmiany uzyskano z nasion otrzymanych pod nazwą Magnolia stellata. Odmianę tę wyróżnia barwa zewnętrznej strony płatków. Nasada płatków jest wyraźnie czerwona, a zwężający się pasek jest tej samej barwy i dochodzi aż do ich wierzchołków. W wieku 42 lat roślina osiagnęła wysokość 8,5m i pierśnicę 12cm. Odmiana ta jest wprawdzie znana od dawna, ale nikt jej dotychczas nie opisał. - Sosna limba ‘Bambino’
(Pinus cembra ‘Bambino’)
odmiana ta powstała z nasion Pinus cembra var. sibirica, z naturalnych stanowisk z rejonu Krasnojarska.
Jest to karłowa odmiana, bez wyraźnego przewodnika, bardzo zagęszczona, o nieregularnym pokroju, z cienkimi gałązkami łukowato wygiętymi ku górze. W wieku 16 lat osiągnęła 35cm wysokości i 30cm średnicy. - Jabłoń purpurowa ‘Rogów’
(Malus x purpurea ‘Rogów’)
odmiana odznaczająca się przede wszystkim ciekawym, zwartym, parasolowatym pokrojem, a także małymi, ale licznymi kwiatami o wąskich płatkach i niewielkimi owocami.